ในฐานะเมืองเก่าที่ถือกำเนิดขึ้นริมแม่น้ำและคลอง ซูโจวไม่ได้เติบโตมาเพียงเพราะทำเลที่ตั้งที่เหมาะสมแต่ยังเป็นเพราะวิถีชีวิตของผู้คนที่อยู่ร่วมกับน้ำ คลองไม่ได้เป็นเพียงองค์ประกอบทางภูมิทัศน์หรือทางสัญจรแต่ยังเป็นพื้นที่ทำกิจกรรม ทั้งในฐานะแหล่งทรัพยากร พื้นที่สาธารณะและเวทีของความสัมพันธ์ระหว่างคนกับเมือง ซูโจวจึงเป็นพื้นที่ที่น่าสนใจในการเปรียบเทียบสองวิถีชีวิต ที่แตกต่างกันระหว่างเขตเมืองและชนบท ผ่านสิ่งเดียวกันคือ “คลอง” ซึ่งทำหน้าที่หลากหลายตามบริบทของพื้นที่นั้น ๆ

ขับรถออกจากซูโจวประมาณ 1 ชั่วโมงเศษเข้าสู่เขตพื้นที่เซี่ยงไฮ้ ระหว่างสองเมืองคือพื้นเกษตรกรรมขนาดใหญ่ที่ยังคงอาศัยคู คลอง และลำน้ำในการดำเนินชีวิต มองจากแผนที่พื้นที่เชื่อมต่อนี้เต็มไปด้วยสายน้ำที่แทรกอยู่ราวกับผืนดินคือหมู่เกาะบนทะเลน้ำจืด ตลอดเส้นทางสองฟากถนนยังคงเขียวชอุ่ม หลายสะพานที่ข้ามจะเห็นบรรยากาศของทะเลสาบ คลอง และชีวิตของชุมชน เป็นภาพของการอยู่ร่วมกันแหล่งน้ำอีกรูปแบบที่ต่างไปจากในเมืองโดยสิ้นเชิง

จากคำกล่าวที่ว่า “上有天堂，下有苏杭：เบื้องบนมีสวรรค์ เบื้องล่างมีซูโจวและหางโจว” แสดงให้เห็นถึงความสวยงามของซูโจว เมืองหนึ่งในมณฑลเจียงซู ประเทศจีน ความงดงามดั่งสวรรค์บนดินของสวนจีน คลองโบราณ และพื้นน้ำอันมีสัดส่วนถึง 42% ของพื้นที่ทั้งหมด

ความสัมพันธ์และการเข้าถึงพื้นที่ริมน้ำของเมือง Suzhou เวนิสแห่งตะวันออก ณัชชา วัฒนมะโน เมืองซูโจว ตั้งอยู่ใจกลางสามเหลี่ยมปากแม่น้ำแยงซีและทางตะวันออกเฉียงใต้ของมณฑลเจียงซู อาณาเขตโดยรอบติดกับเซี่ยงไฮ้ทางทิศตะวันออก ติดกับเจ้อเจียงทางทิศใต้ ติดกับทะเลสาบไท่หูทางทิศตะวันตก และอยู่ติดกับแม่น้ำแยงซีทางทิศเหนือซูโจวมีระยะทางริมฝั่งแม่น้ำ 157.96 กิโลเมตรตามแนวแม่น้ำแยงซี มีคลองใหญ่ไหลผ่านเมืองจากทิศเหนือไปทิศใต้ ซูโจว…

การเปิด “โลกทัศน์แบบจีน” ผ่านองค์ประกอบทางกายภาพ สุนทรียภาพ สถาปัตยกรรม และปรัชญาที่สะท้อนอยู่ในพื้นที่สวนเหล่านี้ไม่ใช่แค่การชมความสวยงามเท่านั้นแต่ยังเป็นการเรียนรู้แนวคิดของจีนเกี่ยวกับความกลมกลืนระหว่างคนกับธรรมชาติซึ่งเป็นแนวคิดสำคัญที่อยู่เบื้องหลังการออกแบบสวนของจีน

ซูโจวซิ่ว มีต้นกำเนิดย้อนกลับไปอย่างน้อยกว่า 2,000 ปี โดยปรากฏหลักฐานในราชวงศ์ฮั่น (206 ปีก่อนคริสต์ศักราช – ค.ศ. 220) ที่บ่งบอกว่ามีการผลิตไหม และงานปักในพื้นที่ซูโจว และได้ถูกพัฒนามาจนถึงสมัย ราชวงศ์ซ่ง (ค.ศ. 960–1279) และ ราชวงศ์หมิงและชิง (ศตวรรษที่ 14–19)

เมืองเซี่ยงไฮ้เป็นอีกเมืองใหญ่ๆ ในเอเชีย ที่เปลี่ยนผ่านจากยุคอุตสาหกรรมศตวรรษที่ 19 สู่ยุค Post-Industrialism ซึ่งถูกขับเคลื่อนด้วยความคิดสร้างสรรค์ของคนรุ่นใหม่ ภายใต้แสงสีของแหล่งท่องเที่ยวมากมายในเมืองเซียงไฮ้ เช่น ย่านแสงสี The bund, Nanjing Road, Shanghai Natural History Museum หรือเมืองโบราณ Zhujiajiao

พิพิธภัณฑ์ประวัติศาสตร์ธรรมชาติเซี่ยงไฮ้ (Shanghai Natural History Museum, 上海自然博物馆) เมื่อไม่นานนี้ ทางรัฐบาลจีนได้มีแผนย้ายพิพิธภัณฑ์จากตึกเล็ก ๆ มายังพื้นที่ปัจจุบัน ซึ่งตั้งอยู่ที่ถนนปักกิ่งตะวันตก เขตจิงอัน เซี่ยงไฮ้ เป็นพิพิธภัณฑ์ที่มีพื้นที่จัดแสดง 5 ชั้น

การได้ไปเยือนเมืองโบราณจินเจ๋อ (Jinze Ancient Town) ในเขตชิงผู่ (Qingpu) ของเซี่ยงไฮ้ ท้องฟ้าสะท้อนลงในผืนน้ำที่ทอดผ่านหมู่บ้านโบราณ และบ้านเรือนริมคลองยังคงรักษาสถาปัตยกรรมเก่า ๆ ไว้อย่างดี ทั้งหน้าต่างไม้ ประตูเก่า และสะพานหินโค้งเมื่อหลายร้อยปีก่อน บรรยากาศเงียบ สงบ เดินไปตามทางก็จะเห็นชาวบ้านนั่งคุยกันหน้าบ้าน มีร้านค้าเล็กๆ เปิดขายของแบบเรียบง่ายบางบ้านมีเรือผูกอยู่ริมคลอง

สวนซูโจว ถือเป็นตัวอย่างสำคัญของภูมิสถาปัตยกรรมจีนที่สะท้อนความสัมพันธ์ระหว่างธรรมชาติ มนุษย์ และการรับรู้ผ่าน “การจัดวางพื้นที่เพื่อการมอง” อย่างลึกซึ้ง ในมุมหนึ่ง สวนเหล่านี้คือผลงานศิลปะสามมิติ